― COSMOS-BLOGSPOT ―
│ ΕΛΛΑΔΑ │
ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ │ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ
ΤΡΙΚΑΛΑ │ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΟΣ ΠΥΛΗΣ (ΔΟΥΣΙΚΟΥ)
Η Μονή του Αγίου Βησσαρίωνα Δούσικου δεσπόζει στην ανατολική πλαγιά του Κόζιακα, σε υψόμετρο 650 μέτρων
Σάβ 13 Απρ 2024 │ 18:22
Στην κατάφυτη ανατολική πλαγιά του όρους Κόζιακας, 5 χιλιόμετρα από την κωμόπολη της Πύλης, σε στρατηγικό σημείο με θέα προς τον θεσσαλικό κάμπο και σε απόσταση περίπου 25 χιλιομέτρων από την πόλη των Τρικάλων, είναι κτισμένη η Ιερά Μονή του Αγίου Βησσαρίωνα Δούσικου, αφιερωμένη στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Η επωνυμία του οφείλεται στο κοντινό χωριό Δούσικο, το οποίο σήμερα ονομάζεται Άγιος Βησσαρίων.
Η ανδρική Ιερά Μονή του Αγίου Βησσαρίωνος (Δούσικου) αποκαλείται και Μονή του Σωτήρος των Μεγάλων Πυλών λόγω της σύνδεσής της με την κοντινή και διαλυμένη σήμερα, βυζαντινή μονή του 13ου αιώνα, της Πόρτα Παναγιάς της Πύλης Τρικάλων.
Η Ιερά Μονή ιδρύθηκε μεταξύ των ετών 1527-1535 επάνω στα ερείπια του παλαιότερης βυζαντινής μονής του 13ου-14ου αιώνα αφιερωμένης στον Χριστό.
Κτήτοράς της ήταν ο καταγόμενος από την περιοχή Άγιος Βησσαρίων (εορτή 15 Σεπτεμβρίου), Αρχιεπίσκοπος Λαρίσης και προσωπικότητα μεγάλης εμβέλειας - ο οποίος εκτός από την αγιότητα και την ταπείνωσή του, έγινε γνωστός για το κτίσιμο σπουδαίων έργων για την εποχή του, όπως το μοναστήρι του και οι γέφυρες του Κοράκου στον Αχελώο, του Πορταϊκού και της Σαρακίνας στο νομό Τρικάλων - με τη βοήθεια του αδελφού του, Ιγνατίου, επισκόπου Καππούας και Φαναρίου.
Αργότερα, το 1557, ο τότε Αρχιεπίσκοπος Λαρίσης Νεόφυτος, ανιψιός του Αγίου Βησσαρίωνα, ίδρυσε το σημερινό καθολικό στη θέση του παλαιού.
Στα χρόνια της ακμής του ήταν ένα από τα μεγαλύτερα μοναστήρια της Θεσσαλίας. Σύμφωνα με την παράδοση, αριθμούσε 365 κελιά που συμβόλιζαν τις μέρες του χρόνου, Τράπεζα (1682), αλλά και πλουσιότητατη βιβλιοθήκη. Ήταν από τα πλούσια και δραστήρια μοναστήρια της περιοχής με κτήματα στη Ρουμανία, καθώς ο Άγιος Βησσαρίων ήταν γνωστός στη Μολδοβλαχία για τα θαύματα που είχε επιτελέσει εκεί.
Η Ιερά Μονή εξελίχθηκε σε σπουδαίο πνευματικό κέντρο, και διέθετε πλούσια βιβλιοθήκη και εργαστήριο αντιγραφής κωδίκων. Στη μακραίωνη ιστορία της υπέστη πολλές λεηλασίες και καταστροφές. Το 1771 λεηλατήθηκε από τους Τουρκαλβανούς και το 1823 οι μοναχοί της σφαγιάστηκαν από τον Τουρκαλβανό μουσελίμη των Τρικάλων, Σούλτζια Κόρτζα. Στα νεότερα χρόνια, το 1943, βομβαρδίστηκε από τους Ιταλούς και λίγο αργότερα από τους Γερμανούς. Κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η Ιερά Μονή στέγαζε το αρχηγείο της Εθνικής Αντίστασης.
Το Καθολικό της μονής είναι σύνθετος τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με τρούλο και ανήκει στον λεγόμενο «αθωνικό» τρίκογχο τύπο. Χαρακτηριστικό του τύπου αυτού είναι ότι εκτός από την ανατολική ημικυκλική κόγχη του ιερού, υπάρχουν ημικυκλικές κόγχες και στους δύο πλαϊνούς τοίχους, που ονομάζονται «χοροί», διότι εκεί στέκονται οι χοροί των ψαλτών. Στα δυτικά υπάρχει ευρύχωρος νάρθηκας, που στα μοναστήρια ονομάζεται λιτή, και εξωνάρθηκας.
Στο εσωτερικό ο ναός είναι κατάγραφος, με πλούσιο εικονογραφικό πρόγραμμα, λαμπρό δείγμα της «κρητικής» σχολής της ζωγραφικής του 16ου αιώνα. Οι τοιχογραφίες χρονολογούνται στο 1557 και αποδίδονται στον σημαντικό αγιογράφο Τζώρτζη ή Ζώρζη. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι έργο τεχνιτών από την Ήπειρο, κατασκευάστηκε το 1767 και επιχρυσώθηκε το 1813. Στη μονή ανήκουν, μεταξύ άλλων, τα παρεκκλήσια των Εισοδίων της Θεοτόκου με τοιχογραφίες του 1675, του Τιμίου Προδρόμου με τοιχογραφίες του 1693 και των Αγίων Πάντων με τοιχογραφίες του 1746.
Πολλά από τα αρχικά κτίρια της Ιεράς Μονής, όπως το τμήμα της δυτικής πτέρυγας των κελιών καταστράφηκαν και έχουν αναστηλωθεί.
Σήμερα η Ιερά Μονή είναι ανδρική και εορτάζει στις 6 Αυγούστου (Μεταμόρφωση του Σωτήρος) και στις 15 Σεπτεμβρίου (Αγίου Βησσαρίωνος). Στη μονή ισχύει το άβατο των γυναικών, για τον εκκλησιασμό των οποίων έχει κτιστεί παρεκκλήσι έξω από τις εγκαταστάσεις της.
Διαθέτει πλούσια βιβλιοθήκη και σπάνια κειμήλια. Ανάμεσά τους βρίσκονται η κάρα, τα άμφια, η διαθήκη και το ραβδί του Αγίου Βησσαρίωνα.
📌 Ηγούμενος της Ιεράς Μονής του Αγίου Βησσαρίωνα Δούσικου είναι ο Αρχιμανδρίτης Βησσαρίων.
🖋 Σε απόσταση 6 χλμ από το μοναστήρι βρίσκεται η μικρή όμορφη Λίμνη Αγίου Βησσαρίωνα (https://madeintrikala.gr/limnh-agiou-bhssariona/), τόπος ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς.